Biên niên sử đất nung: Minh văn “Đại Việt quốc quân thành chuyên” và vấn đề khởi đầu của quốc hiệu “Đại Việt”

Tóm tắt

Về sự khởi đầu của quốc hiệu Đại Việt, học giới trong và ngoài nước thường dựa theo ghi chép của Đại Việt sử ký toàn thư mà xác định vào năm Giáp Ngọ (1054) dưới triều vua Lý Thánh Tông; nhưng giới khảo cổ học cũng như những người biết và tin dùng tư liệu khảo cổ học lại cho rằng niên hiệu này bắt đầu từ thời Đinh. Bài viết dựa trên sự khảo cứu lại các tư liệu khảo cổ học về loại hình gạch in chữ 大越國(国)軍城塼 Đại Việt quốc quân thành chuyên phát hiện ở Hoa Lư, đồng thời lần theo các nguồn sử liệu để bàn thảo quá trình biến thiên của quốc hiệu Đại Cồ Việt và Đại Việt. Từ đó, nghiên cứu này đề xuất một quan điểm về sự khởi đầu của quốc hiệu Đại Việt, lý giải về sự tồn tại của gạch Đại Việt quốc quân thành chuyên ở Thăng Long từ hướng tiếp cận khảo cổ học lịch sử và văn tự học.