Quan niệm của Gaston Bachelard về chướng ngại kinh nghiệm trực quan

Tóm tắt

Gaston Bachelard (1884-1962) là một trong những nhà triết học nổi tiếng của nước Pháp nửa đầu thế kỷ XX. Nhận thức luận là một phương diện quan trọng trong di sản triết học đầy màu sắc của Bachelard và đã ảnh hưởng sâu sắc đến các nhà tư tưởng lớn như Georges Canguilhem, Michel Foucault, Pierre Bourdieu, v.v.. Trong các tác phẩm nhận thức luận của mình, Bachelard đã đưa ra những ý tưởng mới lạ về sự phát triển khoa học mới. Ông đã đề cập đến những chủ đề siêu hình quan trọng như triết học về thời gian và các khái niệm mới như: Hiện tượng học kỹ thuật (phéno-ménetechique), Phân tích nhịp điệu (rhythmanalyse), Sự phá vỡ nhận thức luận (rupture épistémologique) hay Chướng ngại nhận thức luận (obstacle épistémologique). Trong bài viết này, tác giả tập trung nghiên cứu quan niệm của Bachelard về chướng ngại kinh nghiệm trực quan với những nội dung sau: i. Tiền đề khoa học tự nhiên của nhận thức luận Gaston Bachelard; ii. Kinh nghiệm trực quan - một chướng ngại của sự hình thành tinh thần khoa học; iii. Những hậu quả sư phạm của chướng ngại kinh nghiệm trực quan; iv. Một vài đánh giá.

Ngày nhận 3/9/2019; ngày chỉnh sửa 6/2/2020; ngày chấp nhận đăng 15/11/2020